ដោយៈ មេសា/ភ្នំពេញៈ បើមើលតាមស្ថានភាពប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ រហូតមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជារំពឹងថាអាចនឹងលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់បានទាំងស្រុងនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥ តាមការគ្រោងទុក ។ អាចនឹងលុបបំបាត់បានតាមការរំពឹងទុក ដោយសារប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ករណីជំងឺគ្រុនចាញ់បានថយចុះជាលំដាប់ ហើយបើតាមរបាយការណ៍នានាអះអាងថា ការស្លាប់ដោយសារជំងឺគ្រុនចាញ់ស្ទើរតែបញ្ចប់បានទាំងស្រុងទៅហើយនៅឆ្នាំ ២០១៩ ។
តាមកំណត់ត្រាដែលបានរក្សាទុកកន្លងមក ឃើញថា មុនឆ្នាំ ២០១១ គិតជាមធ្យមក្នុង ១ ឆ្នាំ មានអ្នកកើតជំងឺគ្រុនចាញ់ជាង ១៧ ម៉ឺនករណី ដែលក្នុងនោះមានអ្នកស្លាប់ពីចន្លោះជាង ៥០០នាក់ ដល់ជិត ៩០០រយនាក់ ។ លុះដល់ពីឆ្នាំ២០១១ អ្នកកើតជំងឺគ្រុនចាញ់បានចុះថយមកនៅត្រឹមជាង ៦ ម៉ឺន ៥ពាន់ករណី និងមានអ្នកស្លាប់ជាង ៩០នាក់ ។ ក្រោយមទៀត គឺឆ្នាំ២០១២ អ្នកកើតជំងឺគ្រុនចាញ់មានចំនួនជាង ៤ ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់ ស្លាប់ ៤៤ នាក់ ។
បន្ទាប់មករបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ក្នុងសេវាសុខាភិបាលសាធារណៈរបស់កម្មវិធីជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ បានបង្ហាញថា ជំងឺគ្រុនចាញ់នៅប្រទេសកម្ពុជា នាឆ្នាំ ២០១៨ បានថយចុះ ៨៥ ភាគរយ កាត់បន្ថយករណីស្លាប់បាន ៩៩ ភាគរយ ហើយលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ុយ រ៉េកុល ប្រធានមជ្ឍមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រ ត្រូវបានស្រង់សម្តីថា ការថយចុះនេះគឺបន្ទាប់ពីបានដំណើរការអនុវត្តន៍ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិ លុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់២០១១-២០២៥ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយអ្វីដែលជាប្រការគួរកត់សម្គាល់នោះគឺថា ជាង ៧០ ភាគរយ នៃជំងឺដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ គឺជាប្រភេទគ្រុនចាញ់កម្រិតស្រាល ហើយនៅឆ្នាំ២០១៨នោះទៀតសោតក៏គ្មានករណីស្លាប់សោះដោយសារជំងឺគ្រុនចាញ់ ។
ជាផ្នែកមួយ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅក្នុងការលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ទាំងស្រុងនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ បានរៀបចំឱ្យមានអ្នកស្ម័គ្រចិត្តភូមិព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ ជិត ៣ ពាន់ភូមិនៅក្នុង ២១ ខេត្ត ហើយកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិ បានរៀបចំឱ្យមានប្រព័ន្ធបញ្ជូនទិន្នន័យជំងឺគ្រុនចាញ់តាមទូរស័ព្ទ ដែលអ្នកស្ម័គ្រចិត្តភូមិអាចបញ្ជូននូវរាល់ការរកឃើញករណីជំងឺគ្រុញចាញ់នៅក្នុងគោលដៅរបស់ពួកគាត់ ហើយព័ត៌មានទាំងនោះនឹងចូលទៅដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយ តាំងពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដើម្បីឆ្លើយតបទាន់ពេលវេលា ។ គម្រោងក៏បានផ្តល់ Tablet ដល់មន្ត្រីតាមមណ្ឌលសុខភាពដែលឋិតក្នុងតំបន់ប្រឈមនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប្រមាណជា ៨ រយគ្រឿងផ្សេងទៀត ដែលប្រការនេះបានសេចក្តីថា បើទោះបីជាស្ថានភាពជំងឺគ្រុនចាញ់បានថយចុះយ៉ាងនេះហើយក្តី ក៏ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយមិនបន្ធូរបន្ថយកិច្ចខិតខំរបស់ខ្លួនឡើយ ព្រោះថា ប្រសិនបើបន្ធូរបន្ថយនៅពេលនេះ ជំងឺគ្រុនចាញ់អាចនឹងហក់ឡើងវិញ ដែលអាចធ្វើឱ្យកិច្ចខិតខំប្រឹងទាំងឡាយកន្លងមកដូចដែលបានគ្រោងទុកថា នឹងលុបបំបាត់ជំងឺគ្រុនចាញ់ទាំងស្រុងនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥ នោះ ទៅជាមិនបានសម្រេច ។
ជាការណ៍ពិត ជំងឺគ្រុនចាញ់គឺជាជំងឺដែលគេអាចព្យាបាលបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ពោលគឺគេអាចបញ្ចៀសបាននូវរាល់គ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ប្រសិនបើគេព្យាបាលបានទាន់បេលវេលា និងត្រឹមត្រូវ ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញវានឹងក្លាយជាជំងឺដ៏កាចសហាវ អាចផ្តាច់ផ្តិលអាយុជីវិតមនុស្សបានភ្លាម ប្រសិនបើគេយឺតយ៉ាវក្នុងការព្យាបាល ឬ ព្យាបាលមិនបានត្រឹមត្រូវ ។
ហេតុនេះអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយ មានលោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី សូវ៉ាន់ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលជាដើម តែងតែបញ្ជូនសារជាហូរហែថា ប្រសិនបើសង្ស័យថា មានជំងឺគ្រុនចាញ់ ដូចជាក្តៅខ្លួនលើសពី ៣៨ អង្សាលើសពី ២ ថ្ងៃ គេត្រូវប្រញាប់ទៅមណ្ឌលសុខភាព ឬ ទៅរកអ្នកស្ម័គ្រចិត្តភូមិព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ ចៀសវាងដាច់ខាតកុំទៅរកការផ្សំថ្នាំដោយខ្លួនឯង ឬ នៅតាមគ្លីនិកឯកជន ព្រោះគ្លីនិកឯកជនគ្មានថ្នាំព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ទេ ពុំនោះទេ គេអាចនឹងគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត ។
អនុវត្តវិធានការ ៦ ចំណុច ដើម្បី បង្ការជំងឺគ្រុនចាញ់
វិធីបង្ការជំងឺគ្រុនចាញ់ គឺត្រូវអនុវត្តឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវវិធានការ ៦ ចំណុច គឺ ៖
១. ធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យមូសខ្លាញីខាំ ដូចជាត្រូវទទួលទានដំណេកក្នុងមុងជានិច្ច ស្លៀកពាក់ខោជើងវែង និងអាវដៃវែង ។
២.សហការជាមួយភ្នាក់ងារប្រយុទ្ធជំងឺគ្រុនចាញ់ភូមិ ដោយត្រូវប្រាប់ពួកគេបើមានអ្នកណាម្នាក់ក្នុងគ្រូសាររបស់អ្នក ឬ អ្នកជិតខាងមានគ្រុនក្តៅត្រូវឲ្យគេពិនិត្យឈាមភ្លាម ។
៣.បើអ្នកសង្ស័យថាកើតមានជំងឺគ្រុនចាញ់ ដូចជាក្តៅខ្លួនលើសពី ៣៨ អង្សា លើសពី ២ ថ្ងៃ ត្រូវរូតរះទៅមណ្ឌលសុខភាព ឬ អ្នកស្ម័គ្រចិត្តភូមិព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់ កុំទៅរកការផ្សំថ្នាំដោយខ្លួនឯង ឬ ទៅគ្លីនិកឯកជន បើយឺតយ៉ាវអាចគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ។
៤. ត្រូវបំផ្លាញមូសនិងកូនវាឲ្យអស់ ដូចជាលុបថ្លុក រណ្តៅ ឬ វត្ថុណាដែលអាចដក់ទឹកបាន ដូចជាសម្បកកំប៉ុង សម្បកកង់ឡាន ថូផ្កា ដបជាដើម ត្រូវចាក់ទឹកចោលឱ្យអស់ពីវត្ថុដែលដក់ទឹកទាំងនោះ ។សម្អាតក្នុងផ្ទះ និងបរិវេណជុំវិញផ្ទះ ដើម្បីបំបាត់ជម្រកមូស ។
៥. គ្របពាងដែលមានទឹកទាំងអស់ ដើម្បីកុំឱ្យមូសចូលពងក្នុងនោះបាន ត្រូវលាងពាងឲ្យបានស្អាតរាល់មួយសប្តាហ៍ម្តង ឬ ចិញ្ចឹមត្រីក្រឹមក្នុងពាងទឹក ដើម្បីឱ្យវាស៊ីពងមូស និងដង្កូវទឹក។ ដាក់ថ្នាំអាបែតក្នុងពាងទឹកនិងអាងទឹក ក៏កាន់តែប្រសើរ ។
៦. កុំបណ្តោយឱ្យកុមារលេងនៅកន្លែងងងឹត ព្រោះមូសខ្លាវាច្រើនសម្ងំនៅកន្លែងងងឹត ត្រូវបត់ទុកសម្លៀកបំពាក់ឲ្យស្អាត កុំព្យួរ ព្រោះអាចឱ្យមូសខ្លាពួនសម្ងំនៅបាន ។ ផ្ទះត្រូវបើកបង្អួចឲ្យមានពន្លឺព្រះអាទិត្យចេញចូលបានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីការពារកុំឲ្យមូសខ្លាពួនសម្ងំ ៕ Kh/Ha
