ដោយៈ វចនានុក្រមខ្មែរសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត
ទ្រឹស្ដិ ទ្រឹស សំ.; បា. ( ន. ) (ទ្ឫស្ដិ; ទិដ្ឋិ) មើលពាក្យ ទិដ្ឋិ ។ ពាក្យនេះ សព្វថ្ងៃប្រើជា ទ្រឹស្ដី (ជើង ដ) គឺការឃើញដោយភ្នែក ឬការយល់ឃើញដោយគំនិតប្រាជ្ញាយោបល់, គោលការណ៍ ដែលពន្យល់ចង្អុលប្រាប់នូវដំណើរទំនងនៃកិច្ចការទាំងពួងដែលត្រូវធ្វើយ៉ាងណាៗ : រឿងនេះ គ្រាន់តែជាទ្រឹស្ដីទេ, បុគ្គលនេះមានតែទ្រឹស្ដី តែមិនទាន់មានការប្រតិបត្តិឬការពិសោធនៅ ឡើយទេ; ទ្រឹស្ដីទុកជាមូលដ្ឋាននៃកិច្ចប្រតិបត្តិ ។ ទ្ឫស្ដិ
ទុច្ចរិត ទុច-ចៈរ៉ិត បា.; សំ. ( ន. ) (ទុឝ្ចរិត) ដំណើរប្រព្រឹត្តអាក្រក់ដោយកាយ, វាចា, ចិត្ត, (អកុសល) : គប្បីវៀរចាកទុច្ចរិត, ទុច្ចរិតជាអំពើដែលបណ្ឌិតត្រូវតែចៀសវាង ។ ព. ផ្ទ. សុចរិត ។
សុចរិត សុ-ចៈរ៉ិត សំ. បា. ( ន. ) ការប្រព្រឹត្តល្អ: កាន់សុចរិត, មានសុចរិត (ហៅ សុចរិតធម៌ ក៏បាន), មាន ៣ យ៉ាងគឺ ការប្រព្រឹត្តល្អដោយកាយ ហៅ កាយសុចរិត;… ដោយវាចា ហៅ វចីសុចរិត; … ដោយចិត្តសុទ្ធ ហៅ មនោសុចរិត ។ ព. ផ្ទ. ទុច្ចរិត ។ សុចរិតយុត្តិធម៌ សុចរិត និងយុត្តិធម៌; យុត្តិធម៌មានសុចរិតជាប្រមុខ, ជាប្រធាន ។
សំយោគ ស័ង-យោក សំ. បា. ( ន. ) ការប្រកប; ការផ្សំ; ការរួបរួម; ការទាក់ទងជាមួយ; ការនៅរួមគ្នា; ការពាក់ព័ន្ធ; សមាគមដ៏ស្និទ្ធជិត ។ ព. វ. អក្សរតម្រួតគ្នា, ដូចជា ក្ក, ក្ខ, គ្គ, គ្ឃ; ច្ច, ច្ឆ, ជ្ជ, ជ្ឈ, ញ្ញ ជាដើម (ហៅ អក្សរសំយោគ) ។ សំយោគ វិធាន,–ពិធាន ឬ–វិធី (ស័ង-យោគៈ–) បែបតម្រួតអក្សរ ។ សូត្រសំយោគ សូត្រសង្កត់អក្សរតួដើមដែលមានអក្សរតម្រួតនៅខាង ចុងឲ្យធ្ងន់, ដូចជា តស្ស (ត័ស-សៈ) ។
សំយាប –យ៉ាប ( ន. ) ចុងញកដំបូលគ្រឹហា, ចុងញកដំបូលទាំងពួង : សំយាបផ្ទះ, សំយាប រោង ។ ព. ប្រ. ចុងបំផុតកំប៉េះអ្វីមួយ : សំយាបគូទ ។
ចេតនា ចេ តៈ ន៉ា សំ. បា. ( ន. ) គំនិតដែលនាំចិត្តឲ្យភ្នក, ឲ្យផ្ដួចគិត ។ ចេតនានេះជាតួចេត សិកដែលដឹកនាំចិត្តឲ្យចេះគិត ។ ចេតនាកម្ម (–កាំ) អំពើដែលសម្រេចដោយចេតនាឬដែល កើតឡើងដោយចេតនា ។ ចេតនារម្មណ៍ (–រ៉ម់) អារម្មណ៍របស់ចេតនា, ធម្មជាតជាទីរីករាយ នៃចិត្ត ។
តម្រិះ តំ-រ៉ិះ ( ន. ) សេចក្ដីត្រិះ, សេចក្ដីរិះគិត : មនុស្សមានតម្រិះល្អ គឺមនុស្សដែលមាន សេចក្ដីរិះគិតត្រូវ ។ សៀមយកទៅប្រើជា ដាំរិ , បំប្លែងចេញពីពាក្យ ត្រិ (អ. ថ. ទ្រិ) ត្រិ នេះក៏គឺ ត្រិះ (ត្រិះរិះ) របស់ខ្មែរនឹងឯង; ពាក្យខ្មែរយើងថា តម្រិះ ជា ន. របស់ ត្រិះ; រាជសព្ទ ប្រើជា កិ. ថា ទ្រង់ព្រះតម្រិះ គឺទ្រង់មានព្រះយោបល់ត្រិះរិះ, រិះរេ (សៀមប្រើជា រ. ស. ដែរថា សុងផ្រៈដាំរិ គឺទ្រង់ព្រះតម្រិះហ្នឹងឯង) ។
តម្រង់ តំ-រ៉ង់ ( កិ. ឬ កិ. វិ. ) ធ្វើឲ្យត្រង់,ដាក់សំដៅឲ្យចំ; ដែលកាត់យកត្រង់, ដែលសំដៅ ចំពោះ : តម្រង់ផ្លូវ, តម្រង់បង្គោល; ដើរតម្រង់; ដើរកាត់តម្រង់ ។
តម្រង តំ-រ៉ង ( ន. ) ប្រដាប់សម្រាប់ត្រង : តម្រងទឹក, តម្រងប្រេង ៕ ដកស្រង់ៈ សម្បត្តិកញ្ញា