ដោយៈ វចនានុក្រមខ្មែរសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត
ហ្នឹង ( វិ. ស. ) នុះ : ហ្នឹងហើយ នុះហើយ; ហ្នឹងឯងនុះឯង; ដំណើរហ្នឹង ដំណើរនុះ។និ. (ព. សា.) ដូច្នឹង, អីចឹង; អើ (អ្នកម្នាក់ប្រាប់ថា) : ទៅកុំខានហ្ន៎ះ !, (អ្នកម្នាក់ឆ្លើយតបថា) ហ្នឹងឯង ! ។ ហ្នឹងហើយ ! អីចឹងហើយ ! ។ ហ្នឹងឯង ! អីចឹងឯង ! ។ បើនិយាយមានសំឡេងខ្ពស់ស្រួចខ្លាំង ត្រូវសរសេរដាក់ជើងក្អែក (+) នេះពីលើជាហ្នឹ៎ងហើ៎យ !; ហ្នឹ៎ងឯ៎ង ! (សម្រាប់សម្តីសាមញ្ញ) ។
និង និង ឬនឹងបារ. ( និ. ) (et) សព្ទជាសន្ធានជាទ្វន្ទ្វសម្រាប់និយាយតពាក្យឬតឃ្លារបះ ពីមួយទៅមួយដែលមានដំណើរសេចក្ដីថាទាំង, ព្រមទាំង, ផង, នេះផង, នុះផង : អ្នកនិងខ្ញុំ; គោនិងក្របី : ផ្ទះនេះផ្ទះនុ៎ះនិងផ្ទះឯណោះ; សុខនិងទុក្ខ; ទៅនិងមិនទៅ; ឲ្យនិងមិនឲ្យ; យកចាននិងផ្តិលមកផង។ល។ (ម. ព. នឹង១កិ. នុ., នឹង២គុ. ឬកិ. វិ., នឹង៣អា. និ., នឹង៤អា. និ., ហ្នឹងវិ. ស. ទៀតផង) ។
នឹង ( កិ. នុ. ) ពាក្យជាកិរិយានុគ្រោះសម្រាប់និយាយនាំមុខកិរិយាសព្ទប្រាប់អនាគតកាល ទៅខាងមុខថា មុខជា, ប្រាកដជា, គង់, គង់តែ : ស្អែកនឹងទៅផ្ទះអ្នក, យើងគង់តែនឹងបាន ជួបគ្នាទៀត ក្នុងថ្ងៃណាមួយពុំខាន។
( គុ. ឬកិ. វិ. ) ស្ងៀម, ជើយ, មិនកម្រើក : អង្គុយនឹងថ្កល់ គឺអង្គុយនឹងដូចគេថ្កល់។ មិនប្រែប្រួល, មិនឡើងមិនចុះ, នៅដូចដែល : ជំងឺនុ៎ះនៅនឹង។ទឹកនឹងគឺទឹកដែលមិនឡើងមិនស្រកឬមិនហូរ។
( អា. និ. ) ពាក្យប្រាប់ដំណើរសម្រេចនូវអំពើ, សម្រាប់ប្រើនិយាយនាំមុខនាមស័ព្ទមានន័យថា ដោយ; ជាមួយ, ដោយសារ; ព្ធដ៏, នៅត្រង់ : ដួសសម្លនឹងវែក, ដាំបាយនឹងឆ្នាំង, កាប់ឈើ នឹងពូថៅគឺដួសសម្លដោយវែក, ដាំបាយដោយឆ្នាំង, កាប់ឈើដោយពូថៅ; ទៅនឹងខ្ញុំ, នៅនឹងគេ, ដេកនឹងគេ, ស៊ីនឹងគេគឺទៅជាមួយនឹងខ្ញុំ, នៅជាមួយនឹងគេ, ដេកដោយសារគេ, ស៊ីដោយសារគេ; ព្យួរអាវនឹងដៃកែវ, បោះដែកគោលនឹងជញ្ជាំងគឺព្យួរអាវព្ធដ៏ដៃកែវ, បោះដែកគោលនៅត្រង់ជញ្ជាំង។ល។
អ្នក នាក់ ( បុ. ស. ) (ពាក្យខ្មែរបុរាណព្រេងព្រឹទ្ធ សព្វថ្ងៃនេះប្រើជាអញ្ញត្រសព្ទ) ពាក្យប្រើ ជាជំនួសឈ្មោះបុគ្គលដែលត្រូវនិយាយទៅរកក្នុងទីចំពោះមុខសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋហៅគ្នាដោយសេចក្ដីគួរសមមិនចេញឈ្មោះបុគ្គលនោះ (ប្រើបានទាំងបុរសទាំងស្ត្រី) : អ្នកអញ្ជើញ ទៅណា ? អញ្ជើញអ្នកចូលអង្គុយលេងសិន ! អ្នកស្រីសុខសប្បាយទេឬ ? ។ សាធារណជន ហៅបងថ្លៃក៏ប្រើពាក្យអ្នកដែរ។ប្រើជាពាក្យនាំមុខឈ្មោះបុគ្គលក៏បាន : អ្នកទេព, អ្នកនន្ទ, អ្នកចន្ទ, អ្នកសុខ។
នាក់ (សំខ្យានុគ្រោះ) ពាក្យសម្រាប់ប្រើដាក់ខាងចុងសំខ្យាដើម្បីឲ្យដឹងចំនួនមនុស្ស : ប្រុសមួយនាក់, ស្រីពីរនាក់, ក្នុងផ្ទះនេះមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ ? ៕ ដកស្រង់ៈ សម្បត្តិកញ្ញា