ដូចកាលពីឆ្នាំមុនៗដែរ នៅមុនថ្ងៃទិវានៃក្តីស្រឡាញ់ ថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ចូលមកដល់ ក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា បានចេញសេចក្តីណែនាំ ស្តីពី វិធានការទប់ស្កាត់សកម្មភាពមិនប្រក្រតី ក្នុងទិវានៃក្តីស្រឡាញ់ នៅតាមគ្រឹះស្ថានសិក្សាសាធារណៈ និងឯកជន។ ជាមួយគ្នានោះ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ នៅកម្ពុជា ពិសេសនៅរាជធានីភ្នំពេញបានប្រែក្លាយ ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈនេះ ជាជំនួញ និងជាថ្ងៃផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌។
សេចក្តីណែនាំ ចុះថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ចុះហត្ថលេខាដោយបណ្ឌិតសភាចារ្យ ហង់ជួន ណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានលើកឡើងថា សិស្សានុសិស្សមួយចំនួនតូច យល់ច្រឡំថា ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ជាថ្ងៃបុណ្យសង្សារ ឬជាថ្ងៃណាត់ជួបគ្នារវាងគូស្នេហ៍។ តែតាមពិត ទិវានេះពុំមែនជាប្រពៃណីរបស់ជនជាតិខ្មែរយើងទេ។ ក្នុងនោះ កន្លងមកក៏មានយុវជនមួយចំនួនតូច ភ្លើតភ្លើន ភ្លេចការសិក្សា បាត់បង់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរបុគ្គល និងក្រុមគ្រួសារ ប្រាសចាក វប្បធម៌ និងប្រពៃណីជាតិរបស់ខ្មែរ។
ដូច្នេះដើម្បីបន្តពង្រឹងការអនុវត្តន៍បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង សម្រាប់គ្រប់គ្រឹះស្ថានសិក្សាសាធារណៈ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា សូមធ្វើការណែនាំ ស្តីពី វិធានការទប់ស្កាត់សកម្មភាពមិនប្រក្រតី ក្នុងថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ នៅតាមគ្រឹះស្ថានសិក្សាសាធារណៈ និងឯកជន ដូចតទៅ៖ ១.ត្រូវផ្សព្វផ្សាយ ដល់សិស្សានុសិស្ស តាមគ្រប់មធ្យោបាយ ដូចជា តាមរយៈការប្រជុំ នៅពេលគោរពទង់ជាតិ កុំឱ្យមានការយល់ខុសអំពីអត្ថន័យ នៃទិវាបុណ្យនៃក្តីស្រឡាញ់។ ២.ត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តន៍ វិន័យឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ ជាពិសេសលើការគ្រប់គ្រងសីលធម៌ ដោយតាមដានអវត្តមានរបស់សិស្សានុសិស្សជាប្រចាំ។ ៣.ត្រូវជំរុញដំណើរការរបស់ក្រុមប្រឹក្សាយុវជនក្រុមប្រឹក្សាកុមារ ប្រចាំសាលា ដោយអនុវត្តសកម្មភាព “មិត្តអប់រំមិត្ត”។ ៤.ត្រូវធ្វើទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយ មាតាបិតា អ្នកអាណាព្យាបាលសិស្ស សហគមន៍ ដើម្បីផ្តល់ និងទទួលព័ត៌មាននានាពាក់ព័ន្ធ នឹងសកម្មភាពមិនប្រក្រតី ដែលប្រព្រឹត្តដោយសិស្សានុសិស្ស ដើម្បីសហការគ្នាអប់រំណែនាំ កែលម្អសិស្សានុសិស្ស បានទាន់ពេលវេលា។
ជាការពិត ថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈ ដែលមនុស្សមួយចំនួន ជាពិសេសគ្រិស្តសាសនិកជន បានកំណត់ថា ជាទិវានៃក្តីស្រឡាញ់ បច្ចុប្បន្នទិវានេះ បាន និងកំពុងជ្រៀតចូលមកក្នុងសង្គមជាតិកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងស្រទាប់យុវជន បណ្តាលឲ្យមនុស្សមួយចំនួន បានទទួលយក និងប្រើប្រាស់ដោយភាពភ័ន្តច្រឡំ នាំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីជាតិទៀតផង។
ក្នុងបរិការណ៍នេះ ប្រជាជនជាពិសេសយុវជនកម្ពុជា ត្រូវសិក្សាឈ្វេងយល់ឲ្យស៊ីជម្រៅ ចំពោះវប្បធម៌ ប្រពៃណី ដែលជាមរតកដ៏ថ្លៃថ្លារបស់ដូនតាយើងព្រមទាំងត្រូវសិក្សាឈ្វេងយល់ឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីខ្លឹមសារ និងឥទ្ធិពលនៃវប្បធម៌ទំនៀមទម្លាប់ពីខាងក្រៅ ដើម្បីបន្ស៊ីចូលទៅក្នុងឥរិយាបថ និងបរិបទនៃសង្គមរបស់ខ្លួនក្នុងគោលដៅរក្សាឲ្យបាននូវអត្ថិភាព ជាប្រជាជាតិថ្លៃថ្នូរមួយ ដែលមានវ័យចំណាស់រាប់ពាន់ឆ្នាំ មកហើយនៅទ្វីបអាស៊ីនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទិវានៃក្តីស្រឡាញ់ ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ នៅកម្ពុជាយើង ត្រូវបានក្រសួងស្ថាប័ន រួមទាំងយុវជន ប្រែក្លាយជាឱកាស ក្នុងការចែកចាយ និងធានានូវក្តីស្រឡាញ់ ប្រកបដោយភាពទូលំទូលាយ និងសន្តានចិត្តស្មោះសរចំពោះមនុស្សដែលនៅ ជុំវិញខ្លួន មានជាអាទិ៍ ក្រុមគ្រួសារ ឪពុកម្តាយ ប្ដី ប្រពន្ធ កូន ចៅ និងចំពោះអ្នកដែលនៅក្នុង សង្គមជាមួយគ្នា ដូចជា៖ ជនពិការ កុមារកំព្រា និងអ្នកដែលខ្សត់ខ្សោយជាងខ្លួន ជាដើម ក្រោមរូបភាព ការជួបជុំពិភាក្សាគ្នា ឬទទួលទានអាហាររួមគ្នា ដោយក្តីសោមនស្សរីករាយ ការសរសេរលិខិតជូនពរ ការជូនអំណោយផ្សេងៗ ដើម្បីបញ្ជាក់ពីភាពកតញ្ញូតាធម៌ពីក្តី ស្រឡាញ់ និងការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួន ចំពោះអ្នកមានគុណ បុព្វការីជនចំពោះមនុស្ស ដែលខ្លួនស្រឡាញ់ និងចំពោះសង្គមជាតិ។
អ្នករស់នៅភ្នំពេញ ពិសេសយុវជន បានប្រែក្លាយថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ បង្កើតមុខរបរ ជាជំនួញលក់ដូរវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ តុក្កតា និងលក់ផ្កាតាមផ្លូវ ព្រមទាំងបង្កើតកម្មវិធីមនុស្សធម៌ បរិច្ចាគឈាម និងចែកអំណោយនានា ជាដើម។
រៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីល្ងាចថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ នៅតាមផ្លូវនានា នៅភ្នំពេញ មានអាជីវកម្ម តាមរដូវ ដោយមានអ្នកលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ កតុក្កតា បានបោះតង់ ក្រាលកម្រាលតាំងលក់ តាមផ្លូវជាច្រើន។ ក្រៅពីនោះ ក៏មានអ្នកលក់ផ្កាកុលាប តាមផ្លូវ ដែលផ្កាកុលាបទាំងនោះ ត្រូវបានលក់ឡើងថ្លៃមួយជាពីរជាបី ព្រោះថា បើនៅថ្ងៃធម្មតា ផ្កាកុលាប ១ទង ថ្លៃតែ ១៥០០ រៀល ទៅ ២០០០ រៀលប៉ុណ្ណោះ តែបើនៅថ្ងៃក្តីស្រឡាញ់ ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈនេះ ផ្កាកុលាប ១ទង លក់បានថ្លៃដល់ទៅ ៤០០០ រៀល ឬក៏ថ្លៃជាងនេះ។
ក្រៅពីជំនួញតាមរដូវកាលនេះ នៅថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ក៏ត្រូវបានក្រុមយុវជនបង្កើតជាព្រឹត្តិការណ៍ ជួបជុំ បរិច្ចាគឈាម សម្រាប់ជួយសង្គ្រោះអ្នកជំងឺ។ ក្នុងនោះ ក្រុមយុវជននៅក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ និងក្រុមហ៊ុនឯកជន បានរៀបចំពិធីបរិច្ចាគឈាម នៅថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ។ រីឯនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិផ្តល់ឈាម ដែលមានទីតាំងនៅបរិវេណមន្ទីរពេទ្យរុស្ស៊ី នៅផ្លូវ២៧១ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដូចរៀងរាល់ឆ្នាំ នៅថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈនេះ ក៏បានរៀបចំពិធីបរិច្ចាគឈាមហើយតែងតែមានប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសយុវជនយ៉ាងច្រើនកោះករចូលមកស្ម័គ្រចិត្តបរិច្ចាគឈាម។
ដោយឡែក នៅតាមក្រុមហ៊ុន និងស្ថាប័នមួយចំនួនទៀត ក៏បានរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំរៃអង្គាស ថវិកា សម្ភារដើម្បីជួយដល់ចាស់ជរា និងកុមារកំព្រា ឬក៏សិស្សទីទ័លក្រនៅតាមមណ្ឌល កុមារកំព្រា និងតាមសាលារៀននៅតាមទីជនបទ ដោយជួបជុំចែកអំណោយនៅថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈ នេះ។
ព្រឹត្តិការណ៍នានា នៅថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈ រួមមាន៖ ការលក់ដូរវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ លក់ផ្កា កាដូ ជួបជុំផ្តល់ឈាម និងរួមគ្នាចែកអំណោយ ជាដើមនេះ គឺជាសកម្មភាពដ៏ប្រពៃមួយដែលជាបរិបទផ្លាស់ប្តូរក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានចុងក្រោយនេះ ខណៈដែលយុវជនកម្ពុជាកាន់តែយល់ច្បាស់ពីអត្ថន័យនៃថ្ងៃក្តីស្រឡាញ់ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ។
ពោលគឺថ្ងៃក្តីស្រឡាញ់នេះ ពីមុន យុវជនយើងតែងតែហៅថា ជាថ្ងៃបុណ្យសង្សារដែលនាំដល់ការនឹកគិតតែពីរឿងស្នេហា រវាងបុរសស្ត្រី។ ប៉ុន្តែនៅពេលនេះ ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈមិនមែនសំដៅលើស្នេហាបុរសស្ត្រី ឬគូសង្សារទៀតទេ តែយុវជនយើង យល់ច្បាស់ថាជាថ្ងៃចែករំលែកក្តីស្រឡាញ់ ដល់មនុស្សជាទីស្រឡាញ់ មិត្តភក្តិ ក្រុមគ្រួសារ ឪពុកម្តាយ បងប្អូន និងចូលរួមធ្វើអំពើល្អ ជួយដល់សង្គម តាមរយៈការនាំគ្នាទៅផ្តល់ឈាម និងចែកអំណោយ ជាដើម។
សេចក្តីណែនាំ និងសេចក្តីអំពាវនាវពីក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ បានក្រើនរម្លឹកដល់យុវជនសូមបង្ហាញក្តីស្រឡាញ់សម្រាប់មាតាបិតា ក្រុមគ្រួសារ អ្នកគ្រូ លោកគ្រូ មិត្តភ័ក្តិ ដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ទទួលខុសត្រូវ និងផ្តល់តម្លៃដល់អ្នកទាំងនោះ ក៏ដូចជាការផ្តល់តម្លៃដល់ខ្លួនឯង។ ពោលគឺ រក្សាភាពថ្លៃថ្នូររបស់ខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គម ព្រមទាំងចែករំលែកសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះ មនុស្សគ្រប់ៗគ្នា ហើយសម្តែងចេញតាមរយៈការគោរព និងឲ្យតម្លៃគ្នាទៅវិញទៅមក។
ជាពិសេសយុវជន សិស្សសាលា កុំភ្លើតភ្លើន និងកុំយល់ខុសពីអត្ថន័យនៃទិវាបុណ្យនេះ ព្រោះថា កន្លងមក តែងតែមានការលើកឡើងថា ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ជាថ្ងៃបុណ្យសង្សារហើយរហូត ដល់មានយុវតីយើងមួយចំនួន កំណត់យកថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ជាថ្ងៃណាត់ជួបគូស្នេហ៍ និងប្រគល់ខ្លួនប្រាណឲ្យគូស្នេហ៍ ដែលនាំដល់បញ្ហាជាច្រើន ដូចជាការឆ្លងមេរោគអេដស៍ ការមានកូនក្នុងវ័យសិក្សា ជាដើម។
ដូច្នេះនៅពេលនេះ រឿងដដែលៗ បានវិលមកវិញ ពោលគឺថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ទិវាក្តីស្រឡាញ់ បានចូលមកដល់ ហើយសេចក្តីអំពាវនាវ ក៏ចេញផ្សាយ។ តែដើម្បីឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ខាងសាលារៀន ត្រូវអនុវត្តនូវសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងអប់រំ ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនោះគឺ ត្រូវស្រង់អវត្តមានសិស្ស និងកំណត់យកថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ជាថ្ងៃប្រឡងសំខាន់ ដែលសិស្សត្រូវមករៀនជាចាំបាច់ ដោយខានមិនបាន។
រីឯអាណាព្យាបាល មាតាបិតាសិស្ស ក៏ត្រូវអប់រំកូនចៅ ពិសេសត្រូវប្រាកដថា កូនចៅ ចូលសាលារៀន ហើយចេញពីសាលារៀន មកផ្ទះ ដោយត្រូវនាំចូលទៅសាលា និងទំនាក់ ទំនងជាមួយគ្រូ អ្នកគ្រប់គ្រងសាលាទាំងរដ្ឋ និងឯកជន ដើម្បីប្រាកដថា កូនចូលរៀន ដោយមិនគេចសាលា ទៅដើរលេង ផ្តេសផ្តាសនៅថ្ងៃ ១៤កុម្ភៈនោះឡើយ។
សំខាន់ជាងគេ យុវជនខ្លួនឯង ពិសេសសិស្សសាលា ត្រូវស្តាប់បង្គាប់គ្រូ មាតាបិតា អាណាព្យាបាល ត្រូវចូលរៀន ហើយមិនត្រូវភ្លើតភ្លើន តាមមិត្តភក្តិ នាំគ្នាដើរលេង ឬទៅប្រព្រឹត្តិ ផ្តេសផ្តាសដោយពិសេសមិនត្រូវនាំគ្នា ចូលផ្ទះសំណាក់ រួមភេទ ក្នុងវ័យសិក្សានោះឡើយ។ ទង្វើបែបនេះ ក្រៅពីឆ្លងជំងឺ មានផ្ទៃពោះទាំងវ័យក្មេង ក៏ជាការធ្វើបាបក្រុមគ្រួសារ ខូចឈ្មោះ អាប់កិត្តិយសពូជពង្សវង្សត្រកូលថែមទៀតផង។
សូមចាំពាក្យមួយឃ្លាថា “មិនជឿចាស់ស្រលះដៃធេង”។ ពោលគឺយុវជនពិសេសសិស្សសាលា កូនចៅ ត្រូវស្តាប់បង្គាប់ឪពុកម្តាយ អាណាព្យាបាល រៀមច្បង និងគ្រូបង្រៀនដែលអប់រំ ណែនាំ កុំឲ្យធ្វើអំពើមិនល្អ។ តែបើយុវវ័យភ្លើតភ្លើន ទម្រាំដឹង ខ្លាចហួសពេលអស់៕ ដោយ: ម៉េងឆៃ/Ha