១. សញ្ញាណ
ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ត្រូពិចមានអាកាសធាតុក្ដៅសើម ជាលក្ខខណ្ឌ សមប្រកបដល់រុក្ខជាតិដុះលូតលាស់ ។ លក្ខខណ្ឌនេះ មានអំណោយផលដ៏ប្រពៃសម្រាប់ ការចិញ្ចឹមឃ្មុំស្រុក ឬហៅថាព្រួត (Apis cerana) ដើម្បីទាញយកផល ជាទឹកឃ្មុំ.. ជាពិសេស ចិញ្ចឹមឃ្មុំមានប្រសិទ្ធភាពជួយបង្កាត់ពូជខ្វែង ដល់ដំណាំជួយបង្កើន ទិន្នផលដំណាំរហូត ដល់ ២០% ។
ដើម្បីចិញ្ចឹមឃ្មុំស្រុក (ព្រួត) ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ ចាំបាច់ត្រូវការយល់ដឹង និងការអនុវត្តន៍ល្អនូវជំហានខាងក្រោមៈ
២. ការចិញ្ចឹមឃ្មុំក្នុងគ្រួសារជនបទ
២.១. បច្ចេកទេសចិញ្ចឹម
-ចាំបាច់ត្រូវសិក្សាច្បាស់លាស់អំពីទ្រឹស្ដីនៃការចិញ្ចឹម និងការអនុវត្តផ្ទាល់ឲ្យបាន ច្រើន
-រក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកបច្ចេកទេសនៅពេលការចិញ្ចឹមជួបឧបសគ្គ
២.២ ជ្រើសរើសពូជន៍ឃ្មុំមកចិញ្ចឹម
-ពូជឃ្មុំអាចាប់ក្នុងធម្មជាតិ ឬទិញពីកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមឃ្មុំ
-សំបុកត្រូវមានយ៉ាងតិច ៣បង្គង(៣ផ្លិត) មានកូនឃ្មុំច្រើនគ្របជិតទាំងសងខាង ផ្លិត
-លើផ្លិតត្រូវមានពង ដង្កូវឃ្មុំ ដុកដឿដែលបិទគម្របស្មើល្អ
-បង្គងមានពណ៌លឿងមានទឹក និងលម្អងច្រើន
-ស្ដេចឃ្មុំធំ វែង រហ័សរហួន មិនពិការ
-ទូទាំងសំបុកឃ្មុំធ្វើការខ្លាំង គ្មានជំងឺ
៣. ត្រៀមសំបុកឃ្មុំសម្រាប់រដូវប្រមូលផល
ដើម្បីប្រមូលផលបានទិន្នផលខ្ពស់ សំបុកឃ្មុំត្រូវមានឃ្មុំ កម្មករច្រើន (ប្រមាណ២០០ក្រាម/ផ្លិត) ស្ដេចល្អគ្មានជំងឺ គ្មានការចែកសំបុកធម្មជាតិ ។ ដូច្នេះត្រូវៈ
-ជំរុញឲ្យឃ្មុំសង់ផ្លិតថ្មី ដើម្បីបន្ថែមកន្លែងផ្ទុកពង និងផ្ទុកទឹកឃ្មុំ
-មុនរដូវផ្ការីកត្រូវឲ្យចំណី៣ ទៅ៤ដង (ទឹកស្ករអត្រា១:១) ដើម្បីរំញោចឲ្យស្ដេច ពងច្រើន និងឃ្មុំកម្មករធ្វើការខ្លាំង
-ដកផ្លិតខ្លះពីសំបុកដែលមានផ្លិតច្រើន ឃ្មុំខ្លាំង គ្មានជំងឺ មកបន្ថែមឲ្យសំបុកខ្សោយ
៤. ការបង្កើតស្ដេចល្អសម្រាប់ហ្វូងឃ្មុំ
ដើម្បីបានស្ដេចឃ្មុំល្អ ត្រូវបង្កើតស្ដេចពីសំបុកដែលមានទិន្នផលខ្ពស់ ខ្លាំង មានកូនច្រើន គ្មានជំងឺ ស្លូត មិនសូវឬគ្មានចរិកលក្ខណៈចែកសំបុកធម្មជាតិ ។
ប្រើប្រាស់កំពែងស្ដេចដែលបង្កើតដោយធម្មជាតិពីសំបុកខ្លាំង ដាក់ជំនួសស្ដេចក្នុងសំបុក ខ្សោយ។
បង្កើតស្ដេចសិប្បនិម្មិត: ផ្ដាច់ស្ដេចពីសំបុកពូជ ដើម្បីជំនុញឲ្យឃ្មុំបង្កើតស្ដេចបន្ទាន់ ។ ២ថ្ងៃក្រោយមកបិះផ្ដាច់ចោលបណ្ដាកំពែងស្ដេចលើផ្លិតទុកតែកំពែងណាដែលនៅខាងក្រោមផ្លិត ហើយវែងត្រង់ល្អ ។
បង្កើតស្ដេចពីពង: ផ្ដាច់ស្ដេចពីសំបុកសម្រាប់ធ្វើពូជចេញ ចាំរយៈពេល២៤ម៉ោងក្រោយ ទើបដាក់ចូលសំបុកឃ្មុំនូវបង្គងដែលបានភ្ជាប់កំពែងស្ដេចដែលបានឆ្កិះភ្ជាប់នូវដង្កូវឃ្មុំ អាយុ១ថ្ងៃក្រោយញាស់ ។ ក្រោយពី៩ ទៅ១០ថ្ងៃត្រូវជ្រើសរើសស្ដេចទៅប្រើប្រាស់ ។ ១០ទៅ១៥ថ្ងៃក្រោយស្ដេចនឹងចាប់ផ្ដើមពង ។ គួរដូរស្ដេចថ្មីក្នុងរយៈពេល៦ទៅ៩ខែម្ដង ។
៥. ការបំបែកសំបុក
– បំបែកសំបុកនៅនឹងកន្លែង: បំបែកចំនួនបង្គងឃ្មុំជាពីរផ្នែកដោយដាក់ចូលក្នុងធុងពីរផ្សេង គ្នា។ ដំបូងទិស បណ្ដោយធុងត្រូវដាក់ស្របគ្នា ក្រោយមកបន្តិចម្ដងៗលើក សំបុកឃ្លាតពីគ្នា ហើយបង្វិលទិសឲ្យផ្ទុយពីគ្នា ។ ពេលផ្ដាច់ បង្គងពីគ្នា ត្រូវលៃស្មើគ្នានូវកូនឃ្មុំ ពងឃ្មុំ និងចំណីគួរបន្ថែមស្ដេចសម្រាប់សំបុកដែលគ្មានស្ដេច ។
– បំបែកសំបុកផ្លាស់ទី: ផ្ដាច់សំបុកដូចខាងលើតែត្រូវយកធុងមួយដាក់ឲ្យឆ្ងាយពីធុងមួយ ទៀត យ៉ាងតិច១,៥ គ.ម ។ ដាក់ស្ដេចសិប្បនិម្មិតចូល ។
៦. ជ្រើសទីតាំងសម្រាប់ដាក់ចិញ្ចឹមឃ្មុំ
– ដាក់ក្បែរប្រភពទឹកដមផ្កា និងលំអងទីស្ងប់ស្ងាត់ មានម្លប់ត្រជាក់ ឆ្ងាយពីបឹងធំៗ និងត្រូវ ប្រយ័ត្នសត្រូវឃ្មុំដូចជា គីងគក់ ស្រមោច ជីងចក់…។
៧. ការពារឃ្មុំហើរចាកចោលសំបុក
– ដោះស្រាយទាន់ពេលនូវបញ្ហាខាងក្រោមៈ
ខ្វះចំណី ជំងឺ និងសត្រូវយាយី ផ្លិតឃ្មុំចាស់ពេកទីតាំងដាក់ឃ្មុំមិនល្អ ដូចជាទីក្ដៅ មានសម្លេង អ៊ូអរ មានមនុស្សដើរកាត់ច្រើន…៕ ប្រភព: ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ
