ស្រាវជ្រាវប្រែសម្រួលៈ មេសា/ភ្នំពេញៈ រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋ តង់សានី ប្រារព្ធទិវា បដិវត្តន៍ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា នៅថ្ងៃទី ១២ ខែមករា ដើម្បីរំឭកដល់សោកនាដកម្ម ដ៏ធំធេងបង្កឡើង ដោយ បុរសជនជាតិ អ៊ូហ្កង់ដាម្នាក់ ដឹកនាំការបះបោរ ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ស៊ុលតង់ នៅហ្សង់ហ្ស៊ីបា កាលពីឆ្នាំ ១៩៦៤ ដោយបានកាប់សម្លាប់ ជនជាតិអារ៉ាប់ និងជនអាស៊ី ខាងត្បូង មិនតិចជាង ពីរពាន់នាក់ ដែលជាការកាប់សម្លាប់ ជាលក្ខណៈប្រល័យពូជសាសន៍ មួយអន្លើ ដោយការចាប់រំលោភ សេពសន្ថវៈ និងលួចប្លន់ ។
ភូមិសាស្ត្រ-ប្រជាសាស្ត្រ
សាធារណរដ្ឋរួបរួម តង់សានី មានផ្ទៃដី ៩៤៧. ៣០៣ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ស្ថិតនៅអាហ្វ្រិក ខាងកើត មានព្រំដែនជាប់ប្រទេសកេនយ៉ា រវ៉ាន់ដា អ៊ូហ្កង់ដា កុងហ្គោ សាំប៊ី ម៉ាឡាវី ម៉ូសាំប៊ិក និងមហាសមុទ្ទឥណ្ឌា ។ នៅដើមឆ្នាំ២០២១ មានប្រជាពលរដ្ឋ ជាង ៦០ លាននាក់ ភាគច្រើនជាអ្នកកាន់សាសនា គ្រិស្ត និង អ៊ិស្លាម ជាប្រទេសពហុភាសា ពោលគឺមិនទាន់ មានភាសាណាមួយ ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាភាសាផ្លូវការ របស់ជាតិនៅឡើយ រដ្ឋធានី គឺទីក្រុងដាអេសសាឡឹម ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
តំបន់ Zanzibar Archipelago ដែលបច្ចុប្បន្ន ជាតំបន់ភាគអាគ្នេយ៍ នៃសាធារណរដ្ឋ តង់សានី គឹជាតំបន់កម្រងកោះ លាតសន្ធឹង ពីមហាសាគរឥណ្ឌា ដល់ សាធារណរដ្ឋ Tanganyika ។ វាត្រូវបានរួមបញ្ចូល ទាំងភាគខាងត្បូង នៃកោះ Unguja ( ដែលគេស្គាល់ផងដែរថា Zanzibar គឺ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា ) កោះ Pemba ជាផ្នែកខាងជើង និងកោះជាច្រើនទៀត ។
ហ្សង់ហ្ស៊ីបា ត្រូវបានកាន់កាប់ ដោយជនជាតិ អារ៉ាប់ តាំងពីឆ្នាំ ១៦៩៨ ដែលជាទឹកដីរបស់ អូម៉ង់ នៅឯនាយសមុទ្ទ រហូតទទួលបានឯករាជ្យ កាលពីឆ្នាំ ១៨៥៨ ដោយមាន ស៊ុលតង់ (ស្តេច) របស់ខ្លួន ។ នៅឆ្នាំ ១៨៩០ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា បានឋិតក្រោមកិច្ចការពារ ឬ អាណានិគម របស់ ចក្រភព អង់គ្លេស ។
គិតត្រឹមឆ្នាំ ១៩៦៤ ប្រទេសនេះ បានក្លាយជាប្រទេស រាជាធិបតេយ្យ អាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក្រោម ស៊ុលតង់ ចាមហ្ស៊ី ប៊ីន អាប់ឌុលឡាស ។ នាអំឡុងពេលនោះ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា មានប្រជាជន ជាជនជាតិ អាហ្វ្រិក ប្រមាណជា ២៣០.០០០ នាក់ ជនជាតិអារ៉ាប់ ប្រមាណជា ៥០.០០០ នាក់ និងជនជាតិអាស៊ីខាងត្បូង ប្រមាណជា ២០.០០០ នាក់ ដែលភាគច្រើន ជាអ្នកជំនួញ ។ ជនជាតិអារ៉ាប់ នៃកោះនោះ គឺជាម្ចាស់ដីភាគច្រើន ហើយភាគច្រើន ជាអ្នកមានធូរធាជាងជនជាតិអាហ្វ្រិក ។ គណបក្សនយោបាយ ត្រូវបានរៀបចំតម្រូវ ទៅតាមជាតិសាសន៍ ដោយគណបក្ស Zanzibar Nationalist Party (ZNP) គ្រប់គ្រង ដោយជនអារ៉ាប់ ។ ចំណែក គណបក្ស Afro-Shirazi Party (ASP) គ្រប់គ្រងដោយជនជាតិ អាហ្វ្រិក ។ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយអភិជនអារ៉ាប់ ជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ ហើយគេមិនដែលនឹកគិតថា ហ្សង់ហ្ស៊ីបា នឹងត្រូវបានគ្រប់គ្រង ដោយជនស្បែកខ្មៅ (អាហ្វ្រិក) សោះឡើយ ។
បន្ទាប់ពី ហ្សង់ហ្ស៊ីបា ត្រូវបានឈ្លានពានដោយ ស៊ុលតង់ អូម៉ង់ កាលពីឆ្នាំ ១៦៩៨ មក ដីធ្លីភាគច្រើន នៅជនបទ ត្រូវបានប្រគល់ទៅឱ្យ គ្រួសារអភិជន អូម៉ង់ ហើយកូនចៅ របស់ពួកគេ នៅតែជាម្ចាស់ដីធ្លីទាំងនោះ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៦៤ ។ ប្រការនេះឃើញថា ជនស្បែកខ្មៅ នៅទីនោះ ជាក្រុមជាតិសាសន៍ ដែលមានជីវភាព ទន់ទាបជាងគេ ។
ជាផ្នែកមួយ នៃការរំសាយអាណានិគម នៅខែមករា ឆ្នាំ ១៩៦១ អង់គ្លេស បានរៀបចំឱ្យ មានការបោះឆ្នោត បែបប្រជាធិបតេយ្យ ។ បក្ស ASP និង បក្ស ZNP ឈ្នះបានអាសនៈ ១១ កៅអី ក្នុងចំណោមអាសនៈទាំង ២២ នៃ សភា Zanzibar ។ ការបោះឆ្នោតម្តងទៀត នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ដដែលនោះ អាសនៈ បានកើនឡើង ដល់ ២៣ ។ គណបក្ស ZNP បានរួមសម្ព័ន្ធជាមួយគណបក្ស Zanzibar and Pemba People’s Party (ZPPP) ហើយពេល នេះ ឈ្នះបាន ១៣ អាសនៈ ខណៈគណបក្ស ASP បើទោះជាទទួលបានសំឡេងឆ្នោត ភាគច្រើនបំផុតក្តី ក៏ឈ្នះបានត្រឹមតែ ១០ អាសនៈប៉ុណ្ណោះ ។
គណបក្ស ASP បានសង្ស័យថា មានការលួចបន្លំលទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះ ក៏នាំឱ្យមានភាព ច្របូកច្របល់ ហើយជាលទ្ធផល នាំឱ្យមនុស្ស ៦៨ នាក់ បានស្លាប់ ។ ដើម្បីធានានូវការ គ្រប់គ្រង រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ បានដាក់បម្រាមនូវគណបក្សប្រឆាំងហើយបានតែងតាំង មន្ត្រីដោយខ្លួនឯង ចំណែកនគរបាល ត្រូវបានក្លាយជាកម្លាំង បក្សនយោបាយ ។
បោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ១៩៦៣ អាសនៈនៅសភា បានកើនដល់ ៣១ ប៉ុន្តែលទ្ធផលគឺដូចគ្នា ទៅនឹងការបោះឆ្នោត កាលពីឆ្នាំ ១៩៦១ ។ យោងតាមរូបមន្ត ដែលបែងចែកដោយ បក្ស ZNP នោះ គណបក្ស ASP របស់លោក Abeid Amani Karume បានឈ្នះសំឡេងឆ្នោត ដល់ទៅ ៥៤ ប៉ុន្តែទទួលបានតែ ១៣ អាសនៈប៉ុណ្ណោះ ខណៈ គណបក្ស ZNP/ZPPP បានឈ្នះទាំងស្រុង ហើយបន្តពង្រឹងអំណាចរបស់ខ្លួនទៀត ។
គណបក្ស Umma Party ត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅឆ្នាំនោះ ត្រូវបានហាមឃាត់ ហើយ នគរបាល ជាជនស្បែកខ្មៅ នៅលើតំបន់ដីគោក ត្រូវបានបណ្តេញចេញ ។ ប្រការនេះ បានដកចេញយ៉ាងច្រើន នូវកម្លាំងសន្តិសុខ ហើយបានបង្កើតនូវ ក្រុមទាហានវិញ ។ លើសពីនេះទៅ រដ្ឋាភិបាល ដែលគ្រប់គ្រងដោយ អភិជនអារ៉ាប់ នៅ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា បានបង្ហាញគោលជំហរ យ៉ាងច្បាស់ថា ស៊ុលតង់ នឹងស្វែងរកទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយ ពិភពអារ៉ាប់ ជាពិសេសជាមួយ អេហ្ស៊ីប ហើយគ្មានចំណាប់អារម្មណ៍ នឹងទំនាក់ទំនង ជាមួយអាហ្វ្រិកដីគោក ដែលជាបំណងរបស់ជនស្បែកខ្មៅ ភាគច្រើនឡើយ ។ ទាសករ នៅហ្សង់ហ្ស៊ីបា ត្រូវបានលប់បំបាត់ នៅឆ្នាំ ១៨៩៧ ប៉ុន្តែអភិជនអារ៉ាប់ ភាគច្រើន បានលាក់ទុកជនស្បែកខ្មៅ សម្រាប់ជាទាសករ របស់ពួកគេដដែល ដោយពួកគេចាត់ទុកថា ជនស្បែកខ្មៅ ស័ក្តិសមតែធ្វើជាទាសករ របស់ពួកគេ តែម្យ៉ាងប៉ុណ្ណោះ ។ និយាយជារួម ជនស្បែកខ្មៅ នៅហ្សង់ហ្ស៊ីបា រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៦៣ ក៏នៅតែត្រូវបានគេ ចាត់ទុកថា ជាទាសករ ដោយសារតែអតីភាព របស់ពួកគេ ធ្លាប់ជាទាសករផង ដោយសារបច្ចុប្បន្ន ពួកគេមានជីវភាពទន់ទាបផង ហើយម្យ៉ាងទៀត ក៏ព្រោះតែភាពផ្សេងគ្នា នៃសាសនា គឺពួកគេជាអ្នកគ្រិស្តបរិស័ទ ខណៈពួកអភិជនអារ៉ាប់ ជាអ្នកជនមូស្ល៊ីម ជាហេតុធ្វើឱ្យពួកគេ ប្រកាន់រើសអើង យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក ។
ហ្សង់ហ្ស៊ីបា ទទួលបានឯករាជភាព ពេញលេញរបស់ខ្លួន ពីចក្រភពអង់គ្លេស នៅថ្ងៃទី ១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦៣ ដោយមានរដ្ឋាភិបាល បក្សសម្ព័ន្ធ ZNP/ZPPP ដែលជារដ្ឋាភិបាល របស់អភិជនអារ៉ាប់ ជាអ្នកគ្រប់គ្រងអំណាច ។ រដ្ឋាភិបាល បានស្នើសុំឱ្យកងទ័ពអង់គ្លេស បន្តនៅទីនោះទៀត ប៉ុន្តែ អង់គ្លេស បានបដិសេធ ព្រោះមិនស្របច្បាប់ អន្តរជាតិផង ម្យ៉ាងនិន្នាការ នៃចលនាពួកអ្នកកុម្មុយនិស្តផង អាចនាំមកនូវភាពតានតឹង ឬ ផុយស្រួយ ចំពោះវត្តមានកងទ័ព អង់គ្លេស នៅទីនោះ ។
បដិវត្តន៍ដ៏ឃោរឃៅ
កាលពីឆ្នាំ ១៩៥៩ នាយសារថី (អ្នកបររទេះ) ម្នាក់ ជាជនជាតិ អ៊ូហ្កង់ដា ឈ្មោះ ចន អូកេឡូ បានទៅដល់តំបន់ Pemba ប្រកបមុខរបរ ជាជាងកំបោរ ។ លុះដល់ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៦៣ គាត់បានផ្លាស់ទៅ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា ដោយបានប្រកបមុខរបរ ជាមន្ត្រី នៅក្នុងសហជីពកម្មករ ជាងគំនូរ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា និង Pemba ហើយក៏ជាសកម្មជន នៅក្នុងគណបក្ស ASP ផងដែរ ។
នៅថ្ងៃទី ១២ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៦៤ ជនស្បែកខ្មៅ រួមទាំងពួក អតីតប៉ូលិស ដែលទើបតែ ត្រូវបានបណ្តេញចេញថ្មីៗនោះ ប្រមាណជា ៦០០-៨០០ នាក់ ប្រដាប់ដោយ ដាវ លំពែង កាំបិត និង ដំបងដែក បានវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំង ប៉ូលិសនៅកោះ Unguja និង ស្ថានីយវិទ្យុ ។ កងប៉ូលិស អារ៉ាប់ ដែលទើបតែដាក់ ជំនួសថ្មីៗ ហើយស្ទើរតែគ្មាន ការហ្វឹកហាត់ផងនោះ មិនយូរប៉ុន្មាន ក៏ត្រូវបានពួកអ្នកបះបោរ យកឈ្នះបានដោយងាយ ។ ចំណែកលោក អូកេឡូ បានដឹកនាំ វាយប្រហារ ទៅលើការិយាល័យកណ្តាលរបស់ ប៉ូលិស Ziwani ដោយជោគជ័យ ហើយមានអ្នកបះបោរតែ ៤-៥ នាក់ប៉ុណ្ណោះ ត្រូវបានបាញសម្លាប់ ។
ព្រឹកស្អែកឡើង លោក អូកេឡូ បានប្រកាសតាមវិទ្យុថា មនុស្សរបស់គាត់គ្រប់គ្រងស្ថាន ការណ៍ បានជោគជ័យហើយ និង អំពាវនាវឱ្យ ជនអាហ្វ្រិក ទាំងអស់ ក្រោកឡើងបះបោរ គ្រប់ទិសទី ដើម្បីផ្តួលរំលំពួកចក្រព័ត្តនិយម ។ លោក អូកេឡូ បានប្រកាសខ្លួនឯងថា ជាសេនាប្រមុខ ។ ត្រឹមតែរយៈពេល ប្រាំមួយ ម៉ោង ទីតាំងសំខាន់ៗ របស់រដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានកាន់កាប់ ដោយពួកអ្នកបះបោរ ។
នៅទូទាំងទីក្រុង Stone Town ហាងទំនិញ និង ផ្ទះសម្បែង ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ជន អារ៉ាប់ និងជនអាស៊ីខាងត្បូង ត្រូវបានចូលលួចប្លន់ ខណៈស្ត្រី អារ៉ាប់ និង ស្ត្រីអាស៊ីខាងត្បូង ត្រូវបានចាប់រំលោភសេពសន្ថវៈ និងសម្លាប់ចោល ដោយសេរី តាមទំនើងចិត្ត ។ ស៊ុលតង់ និង នាយករដ្ឋមន្ត្រី មូហាម៉ាដ់ ហ្សាមតេ ហាម៉ាឌិ មួយអន្លើ ដោយសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បាននាំគ្នាភៀសខ្លួនចេញពីកោះនោះ ។ ចំណែករាជវាំងរបស់ ស៊ុលតង់ និងទ្រព្យសម្បត្តិ ទាំងប៉ុន្មាន របស់ស៊ុលតង់ ត្រូវបានពួកអ្នកបះបោររឹបអូស ។ បុរសជាជនជាតិ អារ៉ាប់ ត្រូវបានគេសម្លាប់ នៅតាមពាសពេញផ្លូវ ហើយលិង្គរបស់ពួកគេ ត្រូវបានកាត់ហើយញាត់ ចូល មាត់សព ទាំងនោះវិញ ។ ជាផ្នែកមួយ នៃបញ្ជាយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន របស់លោក អូកេឡូ បានបញ្ជាឱ្យ ជនអាហ្វ្រិក កាប់សម្លាប់ មិនរើសមុខ នូវរាល់ជនអារ៉ាប់ ទាំងឡាយណា ដែលគេបានឃើញ ។
បន្ទាប់ពីបានត្រួតត្រា លើទីក្រុង Stone Town រួចមក នៅថ្ងៃទី ២ ពួកអ្នកបះបោរ បានបន្ត វាយប្រហារ ទៅលើទីក្រុង Manga ដើម្បីកាន់កាប់តំបន់ជនបទ ហើយនៅក្នុងយុទ្ធនាការ ទាំងនោះ ជនអារ៉ាប់ ត្រូវបានកាប់សម្លាប់ ទាំងគ្រួសារៗ ហើយផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេ ត្រូវបានដុតបំផ្លាញ ។
លោក ចន អូកេឡូ បានអះអាងជាបន្តបន្ទាប់ និង ដោយម៉ឺងម៉ាត់ អំពីមូលហេតុ ដែលគាត់ ដឹកនាំបះបោរបដិវត្តន៍ យ៉ាងឃោរឃៅនោះថា គឺគាត់បាន “ ឮសំឡេងរបស់ ព្រះជាម្ចាស់ បានស្រែកបញ្ជាគាត់ ក្នុងនាមជាគ្រិស្តសាសនិកម្នាក់ ឱ្យរំដោះប្រជាពលរដ្ឋ នៅហ្សង់ហ្ស៊ីបា សម្រាប់ព្រះយេស៊ូគ្រិស្ត ពីពួកមូស្ល៊ីម អារ៉ាប់ “ ហើយថាអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ដែលគាត់ចេះ គឺរៀនពីព្រះគម្ពីរ បាយប៊ល (គម្ពីរពិសិដ្ឋ ឬ គម្ពីរគោល របស់គ្រិស្តសាសនា ដូចជាគម្ពីរ ព្រះត្រៃបិដក របស់ព្រះពុទ្ធសាសនា និងគម្ពីរកូរ៉ាន់ របស់អ៊ិស្លាម ) ។
នៅក្នុងអំឡុង នៃ ការបះបោរនោះ ស្ត្រីជនជាតិ អារ៉ាប់ និង ស្ត្រីជជាតិអាស៊ីខាងត្បូង រាប់ពាន់នាក់ ត្រូវបានចាប់រំលោភសេពសន្ថវៈ ហើយសម្លាប់ចោល ដោយមនុស្សពពួក ជនស្បែកខ្មៅ របស់លោក ចន អូកេឡូ ។ អ្នកទោសដែលជាជនជាតិ អារ៉ាប់ ត្រូវបានមនុស្ស របស់លោក អូកេឡូ សម្លាប់ទាំងក្រុម ទាំងហ្វូង ។ ដើម្បីរក្សាអាយុជីវិត ជនអារ៉ាប់ និងអាស៊ី ខាងត្បូង ជាច្រើននាក់ នាំគ្នារត់គេចខ្លួន សម្រុកចូលទៅប្រទេសអូម៉ង់ ។ ជាសារុប មនុស្សពីចន្លោះ ២.០០០-៤.០០០ នាក់ ដែលជាជនអារ៉ាប់ និងជនអាស៊ីខាងត្បូងត្រូវបាន ពពួកមនុស្សស្បែកខ្មៅ របស់លោក ចន អូកេឡូ សម្លាប់យ៉ាងឃោរឃៅព្រៃផ្សៃជាទីបំផុត ។
មន្ត្រីការទូតអាមេរិកលោក Don Petterson ដែលបានឃើញទិដ្ឋភាពទាំងនោះផ្ទាល់ បានហៅអំពើកាប់សម្លាប់ ពីសំណាក់ជន អាហ្វ្រិក ទៅលើជន អារ៉ាប់ ទាំងនោះថា អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ។ ពួកមនុស្សរបស់លោក ចន អូកេឡូ នាំគ្នាដើរស្រែកជ័យ ឃោសន៍ នៅតាមដងវិថីនានាថា “ ព្រះជាម្ចាស់ ( យេហ៊ូវ៉ា ) ប្រទានពរ ដល់ជនអាហ្វ្រិក “ ដោយពួកគេបានហៅខ្លួនគេថាជា “ កងទ័ពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ “ ។
រឿងដែលគួរឱ្យអស់សំណើចបំផុតនោះគឺថា លោក អូកេឡូ បានអះអាងថា “ ព្រះគ្រិស្ត គឺជាជនអាហ្វ្រិក ហើយទ្វីបអាហ្វ្រិក គឺជាទ្វីបដ៏ពិសិដ្ឋ របស់ព្រះជាម្ចាស់ “ ។ កាន់តែគួរ ឱ្យអស់សំណើចជាងនោះទៀតនោះគឺថា ពួកអ្នកហែហម ដែលជាពួកគ្រិស្តបរិស័ទ ជឿការអះអាងរបស់លោក ចន អូកេឡូ ថា ព្រះគ្រិស្ត គឺជាជន អាហ្វ្រិក ទៅទៀត ។
បន្ទាប់ពីបដិវត្តន៍
បន្ទាប់ពីនោះមក ក្រុមប្រឹក្សាបដិវត្តន៍ មួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយគណបក្ស ASP និង គណបក្ស Umma ដើម្បីបំពេញតួនាទី ជារដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន ដោយមានលោក Abeid Amani Karume ជាប្រធានាធិបតី ។ ប្រទេស ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ ទៅជាសាធារណរដ្ឋ ហ្សង់ហ្ស៊ីបា និង ប៉េមបា ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី៣ ខែ កុម្ភៈ និង ១៩៦៤ ដដែលនោះ ស្ថានភាពបានវិលត្រឡប់ ទៅរកភាព ប្រក្រតីវិញ ហើយលោក Karume ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋ ទទួលស្គាល់ជាទូទៅថា ជាប្រធានាធិបតី ។
វាសនារបស់មេបះបោរ ចន អូកេឡូ
លោក ចន អូកេឡូ បានបង្កើតក្រុមកងកម្លាំងរំដោះ (FMF) ជាកងទ័ពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ (គឺជាពួកជនជនដៃដល់ ដែលបានចាប់រំលោភ កាប់សម្លាប់ លួចប្លន់ជនអារ៉ាប់ និងអាស៊ី ខាងត្បូង នាអំឡុង ងើបបះបោរ ) ។ ប៉ុន្តែគិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ ដដែលនោះ កងកម្លាំង FMF ភាគច្រើនរបស់លោក អូកេឡូ ត្រូវបានដកហូតអាវុធ ដោយកងទ័ពដែលគាំទ្រ លោក Karume និង គណបក្ស Umma ។ នៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ ដដែលនោះ លោក អូកេឡូ ត្រូវបានដកហូតតំណែង ជាសេនាប្រមុខ ហើយមិនត្រូវបានអនុញ្ញាត ឱ្យត្រឡប់ចូល ហ្សង់ហ្ស៊ីបា វិញឡើយ ។ អូកេឡូ ត្រូវបាននិរទេស ទៅដែនដី Tanganyika រួចបញ្ជូនទៅ កេនយ៉ា ហើយទីបំផុត ត្រូវបានបញ្ជូនទៅ អ៊ូហ្កង់ដា ដែលជាប្រទេសកំណើត របស់គាត់វិញ ដោយគ្មានទ្រព្យអ្វី ជាប់នឹងខ្លួនមួយកាក់ មួយសេនឡើយ ។
នៅខែមេសា រដ្ឋាភិបាលបង្កើត កងទ័ពរំដោះប្រជាពលរដ្ឋ (PLA) ហើយកងកងម្លាំង FMF របស់លោក អូកេឡូ ដែលនៅសេសសល់ ត្រូវបានរំលាយចោល ជាស្ថាពរ ។ ថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៦៤ ដែនដី Tanganyika និង ហ្សង់ហ្ស៊ីបារ ( Zanzibar ) រួបរួមគ្នាបង្កើត បានជារដ្ឋមួយឈ្មោះ Tanzania (តង់ហ្សានី) ៕/V-PC
