ភ្នំពេញ៖សកម្មជនគ្រប់គ្រងថ្នាំជក់ កំពុងស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឲ្យមានការដំឡើងពន្ធលើផលិតផលថ្នាំជក់ ដើម្បីប្រមូលចំណូលពន្ធបន្ថែម ព្រមទាំងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីការជក់បារីមកលើប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។ ប្រសិនក្រឡេកមើលមួយភ្លែត ការដំឡើងពន្ធ អាចជាដំណោះស្រាយយ៉ាងសាមញ្ញមួយ ក្នុងការលើកទឹកចិត្តឲ្យមានកាត់បន្ថយការជក់បារី ក៏ប៉ុន្តែឧទាហណ៍ជាច្រើន បានបង្ហាញថា ការ តម្លើងពន្ធនេះ មានឥទ្ធិពលតិចតួចប៉ុណ្ណោះលើការកាត់បន្ថយអត្រាការជក់បារី តែបែរជាផ្តល់ផលអវិជ្ជមានបញ្ច្រាស់មកវិញ តាមរយៈការជំរុញឲ្យអ្នកជក់បារីងាកទៅរកបារីគេចពន្ធខុសច្បាប់វិញ ដែលនេះអាចបង្កើនសកម្មភាពឧក្រិដ្ឋកម្ម និងកាត់បន្ថយចំណូលពន្ធបានមកពីផលិតផលថ្នាំជក់ស្របច្បាប់។
ប្រព័ន្ធទិន្នន័យស្រាវជ្រាវឈានមុខគេ Microtrends បានបង្ហាញថា អត្រាការជក់បារី បានថយចុះនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេល១ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាមានអត្រាពន្ធត្រឹមតែ២៥% ដែលជាអត្រាទាបជាងបណ្តាប្រទេសជិតខាងដូចជា ថៃ(ខ្ទង់៧០%) សិង្ហបុរី(ជិត៦៨%) និងម៉ាឡេស៊ី(ប្រហែល៦៤%)។ អត្រាការជក់បារីនៅកម្ពុជា មាន៣៤,៦% នៅឆ្នាំ២០០៧ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៨ មាន២១.៨%។ តួលេខអត្រាការជក់បារីនេះ បានសបញ្ជាក់អំពីការអនុវត្តបានប្រសើររបស់កម្ពុជា ជាងម៉ាឡេស៊ីដែលអត្រាការជក់បារី បានថយចុះត្រឹមតែ៣,៩%ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងរយៈពេល១១ឆ្នាំ (ពី២៥,៧% នៅ២០០៧ ទៅ២១,៨% នៅ២០១៨) បន្ទាប់ពីមានការតម្លើងពន្ធយ៉ាងគំហុក។
ការដំឡើងពន្ធ នឹងអាចបង្កើនការជួញដូរផលិតផលបារីខុសច្បាប់ និងកាត់បន្ថយចំណូលពន្ធដ៏សំខាន់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រាក់រាប់ពាន់លាននៃពន្ធអាករបារី និងពន្ធពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ត្រូវបាត់បង់ទៅទីផ្សារងងឹត ដែលចំណូលបាត់បង់នេះ គួរត្រូវបានយកមកប្រើប្រាស់សម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធីការងារសាធារណៈ ជាជាងធ្លាក់ទៅលើដៃឧក្រិដ្ឋជន។ យោងតាមស្ថាប័ន Oxford Economics កាលពីឆ្នាំ២០១៧ បារីចំនួន៦,១%នៅកម្ពុជា គឺផលិតផលខុសច្បាប់ ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលបាត់បង់ចំណូលពន្ធចំនួន១៣,២ពាន់លានរៀល (៣,៣លានដុល្លារ) ដែលជាតួលេខខ្ពស់ជាងគេ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក ដែលត្រូវបានកត់ត្រាដោយកម្មវិធីស្រាវជ្រាវសូចនាករថ្នាំជក់ខុសច្បាប់អាស៊ី។
ការសិក្សាមួយដោយបណ្តាញស្រាវជ្រាវ SSRN បានរកឃើញថា ជាទូទៅនៅពេលបារីស្របច្បាប់ឡើងថ្លៃ១០% ដែលអាចជាលទ្ធផលនៃការដំឡើងពន្ធ បណ្តាលឲ្យមានការចរាចរណ៍បារីខុសច្បាប់កើនឡើង៣,៦% នៅលើទីផ្សារ។ ជាក់ស្តែង នៅឆ្នាំ២០១៦ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានតម្លើងពន្ធលើផលិតផលបារីយ៉ាងគំហុក ធ្វើឲ្យអាជីវកម្មបារីខុសច្បាប់និងការគេចពន្ធកើនឡើងផងដែរ។ បើតាមសារព័ត៌មានម៉ាឡេស៊ី the New Straits Times បារីជាង៦៥%នៅម៉ាឡេស៊ី គឺជាបារីខុសច្បាប់ ហើយបណ្តាលឲ្យរដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ី បានខាតបង់ចំណូលពន្ធចំនួន៥ពាន់លានរីងហ្គីត (១,២ពាន់លានដុល្លារ)។
ដោយសារការឡើងថ្លៃបារីភ្លាមៗ បណ្តាលមកពីការតម្លើងពន្ធយ៉ាងគំហុក ធ្វើឲ្យអ្នកជក់ពេញវ័យ ជារឿយៗ បែរជាងាកទៅរកជម្រើសបារីតម្លៃថោកៗ គេចពន្ធវិញ ដែលបង្កើនឱកាសដល់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជន។ រយៈពេល២ឆ្នាំកន្លងទៅ អាជ្ញាធរនៅបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន ចាប់បាននាវាដឹកបារីជាច្រើនមានប្រភពពីកម្ពុជា។ សារព័ត៌មានចិនSHINE បានរាយការណ៍នៅខែតុលា ២០២០ថា ប៉ូលីសបានចាប់ជនសង្ស័យចំនួន៤៣នាក់ ដែលពាក់ព័ន្ធករណីការជួញដូរបារីខុសច្បាប់មានតម្លៃ៤០០លានយ៉ន (៥៩,៥លានដុល្លារ) នៅក្នុងបេសកកម្មឆ្លងដែនបង្ក្រាបឧក្រិដ្ឋកម្មធំបំផុតមួយ ក្នុងទីក្រុងសៀងហៃ។ ពួកគេត្រូវបានសង្ស័យថាបានផលិតបារីចិនក្លែងក្លាយម៉ាកថ្លៃៗ ដូចជា Chunghwa, Peony និង Panda នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយបានជួញដូរទៅកាន់ប្រទេសចិន ហើយគ្រោងលក់វានៅទូទាំងប្រទេសចិន។
បណ្តាញបារីខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា មានវត្តមានរួចមកហើយ ដើម្បីសម្រួលការរត់ពន្ធបារីទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង ដូចជាចិន វៀតណាម ថៃ និងឥណ្ឌា។ ជាសំណាងក៏ថាបាន ដែលក្រុមឧក្រិដ្ឋជនទាំងនេះ មិនទាន់ងាកមកវាយលុកចូលទីផ្សារក្នុងស្រុក។ បើមានការដំឡើងពន្ធយ៉ាងគំហុក រាជរដ្ឋាភិបាលដូចជាចាក់ប្រេងសាំងបន្ថែមលើគំនរភ្លើងនៃបារីខុសច្បាប់ ហើយជំរុញឧក្រិដ្ឋជន បង្វែរទិសដៅមកទីផ្សារក្នុងស្រុកវិញ។
ឆ្លងកាត់តាមបទពិសោធន៍ពីបណ្តាប្រទេសនានា បង្ហាញថា ការដំឡើងពន្ធយ៉ាងគំហុកភ្លាមៗ មិនមានផលវិជ្ជមាននោះទេដូចជា រដ្ឋាភិបាលនឹងប្រឈមការបាត់បង់ចំណូលពន្ធ ដោយសារបារីស្របច្បាប់ ឡើងថ្លៃហួសពីសមត្ថភាពចំណាយរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ហើយអ្នកប្រើប្រាស់នឹងងាកទៅរកបារីដែលធូរថ្លៃជាងវិញដែលជាញឹកញាប់គឺជាបារីខុសច្បាប់ ដែលត្រូវលក់និងចែកចាយដោយឧក្រិដ្ឋជន ដែលការណ៍នេះមិនអាចជួយយុទ្ធសាស្ត្រលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈបានដោយជោគជ័យនោះឡើយ។
ការប្រើប្រាស់យន្តការរយៈពេលវែង និងមានការពិនិត្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអំពីគោលនយោបាយពន្ធបារី ព្រមទាំងការពង្រឹងការអនុវត្តន៍ច្បាប់ដោយតឹងរឹងហ្មត់ចត់ នឹងជួយសម្រេចគោលបំណងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការប្រមូលចំណូលពន្ធប្រកបដោយចីរភាព។ ខណៈការអប់រំសាធារណជនអំពីផលប៉ះពាល់នៃការជក់បារី និងរបៀបរស់នៅតាមក្បួនសុខភាព អាចជួយសម្រេចគោលនយោបាយសុខភាពសាធារណៈបាន៕Ph
