​ប្រែ​សម្រួល : កញ្ញា​ដា​លី​ស (​ដេល្លី​ម៉េល​) ៖​ប្រទេស​សមាជិក​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ​នេះ​បាន​បើក​ការចរចា​រយៈពេល​ពីរ​សប្តាហ៍​ក្នុង​គោលបំណង​ឈានដល់​សន្ធិសញ្ញា​មួយ​ដែល​មាន​គោលបំណង​ការពារ​និង​អភិរក្ស​តំបន់​ដ៏​ធំ​នៃ​មហាសមុទ្រ​ពិភពលោក​។​

​បន្ទាប់​ពី​កិច្ចពិភាក្សា​ផ្លូវការ​និង​ក្រៅផ្លូវការ​អស់​រយៈពេល​ជាង​១៥​ឆ្នាំ​មក នេះ​នឹង​ក្លាយ​ជា​លើក​ទី​បី​ក្នុង​រយៈពេល​តិចជាង​មួយ​ឆ្នាំ​ដែល​អ្នកចរចា​បាន​ជួបប្រជុំ​គ្នា​នៅ​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក​អំពី​អ្វី​ដែល​ត្រូវ​គេ​សន្មត់​ថា​ជា​ជុំ​ចុង​ក្រោយ​និង​ផ្តាច់ព្រ័ត្រ​។​

​ប៉ុន្តែ​នៅ​មួយ​ថ្ងៃមុន​កិច្ចចរចា​ដែល​គ្រោង​នឹង​ដំណើរការ​រហូត​ដល់​ថ្ងៃទី ៣ ខែ​មីនា ភាព​សុទិដ្ឋិនិយម​ដែល​មាន​ភាព​ប្រយ័ត្នប្រយែង​ហាក់​កំពុងដំណើរការ​ទៅ​មុខ​ជាមួយ​នឹង កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​បាន​ឈាន​ដល់​ការសម្រេច​នៅ​ទីក្រុង​ម៉ុងរ៉េអាល់ (Montreal) ក្នុង​ខែធ្នូ ក្នុងអំឡុង​សន្និសីទ COP15 របស់​អ​.​ស​.​ប​ស្តីពី​ជីវចម្រុះ​។​

​បន្ទាប់​មក​បណ្តា​ប្រទេស​នានា​បាន​ប្តេជ្ញា​ការពារ​៣០ ភាគរយ​នៃ​ដី​និង​សមុទ្រ​របស់​ពិភពលោក​នៅ​ឆ្នាំ ២០៣០ ដែល​វា​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​មួយ​ស្ទើរតែ​មិន​អាច​ទៅរួច ប្រសិន​បើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​មិន​រួមបញ្ចូល​លំហ​សមុទ្រ ដែល​ក្នុងនោះ​មានតែ​ប្រហែល​មួយ​ភាគរយ​ប៉ុណ្ណោះ​ត្រូវបាន​ការពារ​។​

​លោក ប៉េ​ប៉េ ក្លា​ក (Pepe Clarke) អ្នកដឹកនាំ​ប្រតិបត្តិ​មហាសមុទ្រ​សម្រាប់​អង្គការ WWF International បាន​និយាយ​នៅក្នុង​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​មួយ​ថា “​យើង​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ជីវចម្រុះ COP15 នឹង​ផ្តល់​នូវ​ឥទ្ធិពល​វិជ្ជមាន​ចាំបាច់​សម្រាប់​រដ្ឋាភិបាល​នានា​ដើម្បី​ទទួលបាន​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ដ៏​សំខាន់​នេះ​ឱ្យ​ខាងតែបាន​”​។​

​លំហ​សមុទ្រ​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ព្រំដែន​នៃ​តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ​របស់​ប្រទេស​នានា ដែល​លាតសន្ធឹង​រហូត​ដល់​៣៧០ គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ឆ្នេរសមុទ្រ​។ ដូច្នេះ​វា​មិន​ស្ថិត​ក្រោម​យុត្តាធិការ​នៃ​ប្រទេស​ណាមួយ​នោះ​ឡើយ​។​

​ខណៈ​លំហ​សមុទ្រ​មាន​ជាង ៦០ ភាគរយ​នៃ​មហាសមុទ្រ​ពិភពលោក​និង​ជិត​ពាក់កណ្តាល​នៃ​ផ្ទៃ​ភពផែនដី​ពួកវា​បាន​ទាក់ទាញ​ចំណាប់​អារម្មណ៍​តិចជាង​ឆ្នេរសមុទ្រ​និង​ប្រភេទ​សត្វ​ល្បីៗ​មួយចំនួន​ជា​យូរ​មក​ហើយ​។​

​ប៉ុន្តែ​ដោយ​គ្មាន​ព្រំដែន​នៅ​សមុទ្រ ចឹង​មាន “​តែ​មហាសមុទ្រ​មួយ​ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​មហាសមុទ្រ​ដែលមាន​សុខភាព​ល្អ​គឺ​មានន័យថា ភពផែនដី​មាន​សុខភាព​ល្អ​” នេះ​បើ​យោង​តាម​លោក​ស្រី ណា​តា​លី រ៉េ (Nathalie Rey) មក​ពី​សម្ពន្ធ​លំហ​សមុទ្រ (High Seas Alliance) ប្រាប់​ទៅ​ទីភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន AFP​។ ក្រុម​របស់​លោកស្រី​រួម​មាន​អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​ប្រហែល ៤០​។​

​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​នៃ​មហាសមុទ្រ ដែល​ត្រូវបាន​គំរាមកំហែង​ដោយ​ការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ ការបំពុល និង​ការនេសាទ​ហួសប្រមាណ បង្កើត​បាន​ពាក់កណ្តាល​នៃ​អុក​ស៊ី​សែន​ដែល​យើង​ដកដង្ហើម​និង​រឹតត្បិត​ការឡើង​កម្តៅ​ផែនដី ដោយ​ការ​ស្រូប​យក​កាបូនឌីអុកស៊ីត ដែល​បញ្ចេញ​ដោយ​សកម្មភាព​របស់​ម​នុស្ស​៕

​លំហ​សមុទ្រ​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ព្រំដែន​នៃ​តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ​របស់​ប្រទេស​នានា​ដែល​លាតសន្ធឹង​រហូតដល់​៣៧០ គីឡូម៉ែត្រ​ពី​ឆ្នេរសមុទ្រ​។ ដូច្នេះ​វា​មិន​ស្ថិត​ក្រោម​យុត្តាធិការ​នៃ​ប្រទេស​ណាមួយ​នោះ​ឡើយ