ដោយៈ ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត
ពន្លុង
នាមសព្ទ
ឫស្សីខ្ចីដែលកំពុងបែកមែកឬខ្នួច, ចំណងដែលធ្វើដោយខ្នងឫស្សី
ពន្លុងចងបង្អោងត្នោត ។
ភាគ
(ភាក)
នាមសព្ទ
(សំ. បា.) ចំណែក
ចែកជា ៤ ភាគ, ច្រើនភាគ ។
ភាគទាន (ភាគៈ–) ចំនួនប្រាក់រៃអង្គាសដែលជនម្នាក់ៗចូលក្នុងកិច្ចការកុសលណាមួយ
បង់ភាគទានប្រចាំខែចំនួន ២០ រៀល; ឃោសនាសុំឲ្យគេជួយចូលភាគទាន ។
គុណសព្ទ
(សំ. បា.) ជោគ, បុណ្យ, ស្រីសួស្ដី ។ល។ ឬដែលមានជោគ, មានបុណ្យ, មានស្រីសួស្ដី ។ល។ ព្រះមានព្រះភាគ ព្រះមានជោគ, ព្រះមានបុណ្យ (ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ )។
នាមសព្ទ
(សំ. បា.) ជោគ, បុណ្យ, ស្រីសួស្ដី ។ល។ ឬដែលមានជោគ, មានបុណ្យ, មានស្រីសួស្ដី ។ល។ ព្រះមានព្រះភាគ ព្រះមានជោគ, ព្រះមានបុណ្យ (ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ) ។
មន
នាមសព្ទ
ឈ្មោះឈើដំណាំមួយប្រភេទ គេដាំយកស្លឹកប្រើជាចំណីដង្កូវនាងធ្វើសូត្រ; មនមាន ២ ប្រភេទគឺ មនតូច មនដើមតូច ស្លឹកតូច; មនធំ មនដើមធំ ស្លឹកធំៗ ដាំតែម្តងរស់នៅបានយូរឆ្នាំ ។
នាមសព្ទ
ឈ្មោះដែនមួយក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូចិន នៅជាខាងត្បូងជាប់គ្នានឹងដែនភូមា, រួមចូលក្នុងប្រទេសភូមាជាយូរហើយ
ប្រទេសមន ។
ជាតិមនុស្សដែលកើតនៅក្នុងដែននោះក៏ហៅថា មន, មានអក្សរនិងភាសាស្រដៀងនឹងខ្មែរដោយច្រើន
ជាតិមន, ពួកមន ( ម. ព. រាមញ្ញ ទៀតផង ) ។
យន្ត
(យន់)
នាមសព្ទ
(បា. ឬ សំ.) គ្រឿងប្រដាប់ដែលកម្រើកបានដោយកម្លាំងចក្រប្រកបគ្នា : យន្តដេរ, យន្តហោះ, ថ្នេរយន្ត, រថយន្ត, កម្លាំងយន្ត ។ យន្តកម្ម (យន់តៈក័ម ឬ យ័នតៈ—) ការយន្ត, ការធ្វើយន្ត : រៀនយន្តកម្ម ។ យន្តការី (យន់តៈការ៉ី ឬ យ័នតៈ—) អ្នកធ្វើយន្ត, អ្នកធ្វើការយន្ត : ពួកយន្តការី; បើស្ត្រីជា យន្តការរិនី ។ យន្តវិជ្ជា (យន់តៈវិច-ជា ឬ យ័នតៈ —) ចំណេះធ្វើយន្ត (ហៅថា យន្ត្រវិទ្យា ក៏បាន ) ។ យន្តសាល ឬ យន្តសាលា (យន់តៈសាល, —សាល៉ា ឬ យ័នតៈ—) រោងយន្ត, រោងដាក់គ្រឿងយន្ត, រោងធ្វើគ្រឿងយន្ត ។ យន្ត្រសាស្ត្រ (យន់ត្រៈសាស ឬ យ័នត្រៈ— ) ក្បួនប្រាប់វិធីធ្វើយន្ត ។ យន្តសិក្សា (យន់តៈសិក-សា ឬ យ័នតៈ—) ការរៀនធ្វើយន្ត, ការរៀនកែគ្រឿងយន្ត (ហៅថា យន្ត្រសិក្សា ក៏បាន) ។ល។
រណៈ
(រៈណៈ)
នាមសព្ទ
(សំ. បា. រណ) សង្គ្រាម, ទ័ព, ចម្បាំង; សូរសព្ទ, សម្រែក ។ ប្រើជាបទសមាស ដូចជា : រណកម្ម, រណការ, រណកិច្ច ឬ រណក្រឹត្យ ការច្បាំងគ្នា ឬការរវល់ដោយច្បាំងគ្នា, ការរវល់ក្នុងចម្បាំង ។ រណក្សេត្រ, រណក្ខេត្ត, រណដ្ឋាន, រណភូមិ, រណរង្គ, រណស្ថាន សមរភូមិ, ទីតយុទ្ធគ្នា, ទីចម្បាំង ។ រណជ័យ ការឈ្នះទ័ព, ការច្បាំងឈ្នះ ។ រណបរាជ័យ (រៈណៈប៉ៈរ៉ាជៃ) ការចាញ់ទ័ព, ការច្បាំងចាញ់គេ ។ រណពិធី បែបចម្បាំង, របៀបចម្បាំង ។ រណភណ្ឌ ឬ រណាង្គ, រណោបករណ៍ ប្រដាប់សម្រាប់ច្បាំង, គ្រឿងចម្បាំង ។ រណភេរី ស្គរទ័ព ។ រណមន្ត្រី មន្ត្រីខាងក្រសួងចម្បាំង ។ រណមិត្ត ឬ —មិត្រ មិត្រដែលចូលដៃជួយច្បាំង, សម្ពន្ធមិត្រអ្នកជួយច្បាំង ។ រណមុខ ឬ —មុខ្យ កងទ័ពមុខ, ទ័ពស្រួច ។ រណវាទ្យ ភ្លេងសម្រាប់លេងក្នុងចម្បាំង, ភ្លេងទ័ព។ រណវិជ្ជា ឬ —វិទ្យា ចំណេះខាងចម្បាំង ។ រណវិន័យ ច្បាប់ចម្បាំង ។ រណសភា ដំណើរប្រជុំប្រឹក្សាអំពីការច្បាំង ។ រណសភាធិបតី ឬ —នាយក អធិបតីឬនាយកក្នុងការប្រជុំប្រឹក្សាអំពីការច្បាំង ។ រណសាន្តិភាព ដំណើរស្ងប់សឹក, ការលើកលែងច្បាំងគ្នាតទៅទៀត ។ រណសាស្ត្រ ក្បួនសម្រាប់សិក្សាខាងចម្បាំង ។ រណសិក្សា ការហាត់រៀនចំណេះខាងចម្បាំង, ការហាត់ច្បាំង ។ រណសិរ្ស ( រៈណៈសេ ) ក្បាលទ័ព, ខាងមុខនៃកងទ័ព; ជួរនៃកងទ័ពដែលរៀបចំត្រៀមខ្លួនចាំឈមមុខបម្រុងប្រយុទ្ធនឹងបច្ចាមិត្ត ។ រណស្ដម្ភ (ជើង ដ, —ស្ដំ) សសរគោលដែលបោះឬលើកដាំទុកជាទីនឹកឃើញដល់សម័យកាលកើតចម្បាំង, អនុស្សាវរីយ៍ជាទីនឹកដល់គ្រាដែលកើតសង្គ្រាម ។ រណឫទិ្ធ ឬ —រឹទ្ធិ (—រឹត) ឫទ្ធិនៃចម្បាំង; អ្នកដែលមានឫទ្ធិក្នុងការច្បាំង ។ល។ (ម. ព. យុទ្ធ ផង) ។