ប្រែសម្រួល : កញ្ញាដាលីស (ស៊ីនហួ) ៖ ក្រុមស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិមួយ ដែលដឹកនាំដោយតារាវិទូចិន បានលាតត្រដាងឱ្យដឹងអំពីលក្ខណៈថាមវន្តដ៏ស្មុគស្មាញនៃដានពន្លឺប្រតិកម្មនៃប្រហោងខ្មៅ (Black Hole) នេះបើយោងតាមការសិក្សាដែលបានចេញផ្សាយនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Nature។
ដានពន្លឺប្រតិកម្មដ៏ខ្លាំងក្លានេះគឺជាលក្ខណៈពិសេសមួយនៃការបង្កើតប្រហោងខ្មៅ ហើយ GRS 1915 + 105 គឺជាពន្លឺកាំរស្មីអ៊ិចទ្វេរបស់ប្រហោងខ្មៅជាមួយនឹងដានពន្លឺប្រតិកម្មដ៏លឿនបំផុត ដែលគេហៅថា “មីក្រូក្វាសា” (Microquasar) ដូចដែលបានបង្ហាញដោយចលនាស៊ូពើលូមីណាល់ (superluminal) របស់វា នេះបើយោងតាមការសិក្សា។
វាបានបង្ហាញពីសកម្មភាពកាំរស្មីអ៊ិចជាប់លាប់ក្នុងរយៈពេល ៣០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាមួយនឹងលំយោលក្វាស៊ីភើរៀតឌីក (Quasiperiodic) នៅក្នុងក្រុមកាំរស្មីអ៊ិច។
ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២០ ដល់ឆ្នាំ ២០២២ អ្នកស្រាវជ្រាវមកពីនាយកដ្ឋានតារាសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យអ៊ូហាន មជ្ឈមណ្ឌលអង្កេតតារាសាស្ត្រជាតិនៃបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រចិន និងស្ថាប័នផ្សេងទៀត បានប្រើប្រាស់កែវយឹត Aperture Spherical Radio Telescope (FAST) ដែលមានអង្កត់ផ្ចិត ៥០០ ម៉ែត្ររបស់ចិន ដើម្បីសង្កេតមើលការផ្លាស់ប្តូរពន្លឺវិសាលគមជាបន្តនៃរលកវិទ្យុនិងរលកប៉ូលរបស់កាំរស្មី GRS 1915+105 ។
ជាមួយនឹងគំរូនិងរំញោចខ្ពស់របស់កែវយឹត FAST ក្រុមស្រាវជ្រាវបានរកឃើញករណីពីរនៃលំយោលក្វាស៊ីភើរៀតឌីក ប្រហែល ០,២ វិនាទីក្នុងខែមករា ឆ្នាំ ២០២១ និងខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២។
លំយោលក្វាស៊ីភើរៀតឌីកនៅតែមិនស្ថិតស្ថិរនិងមិនអាចរកឃើញគ្រប់ពេលនោះទេ។ ហេតុដូច្នេះទើបវាត្រូវបានគេហៅថាលំយោលក្វាស៊ីភើរៀតឌីក។
នេះជាលើកទីមួយហើយដែលរលកវិទ្យុប្រេកង់ទាបទីពីរនៅក្នុងមីក្រូក្វាសាត្រូវបានសង្កេតឃើញនៅលើពិភពលោក ដែលភ្ជាប់បាតុភូតនេះដោយផ្ទាល់ជាមួយដានពន្លឺប្រតិកម្ម។
វាមានសារៈសំខាន់ធំធេងផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រដើម្បីបង្ហាញពីប្រភពដើមនិងដំណើរការថាមវន្តនៃដានពន្លឺទាក់ទងនៃខ្មោចភពដែលមានពន្លឺក្រាស់ៗ ហើយនឹងបើកផ្លូវថ្មីមួយសម្រាប់ការអង្កេតរលកវិទ្យុនិងការស្រាវជ្រាវទ្រឹស្តីនៃប្រហោងខ្មៅ៕
រូបថតកែវយឹតចិន FAST ថតពីលើមេឃ